İnsan sanıyor ki mutluluk, coşku, sevgi, neşe, erdem dışarda bir yerde ya da dışarıdan geliyor. Aslında yok öyle bir şey, hepsi insanın kendinde, belki çok derinde bir yerde, bazen yüzeye yakın, bazen de zaten o insanda görünür şekilde, yani insanın kendi yaradılışında var, o tek olandan gelen parçasında.

Sorun insanın yaşayış, düşünüş, davranış şeklinde ve ortamında. İşte bunlardaki sorun insanı kirletebilir, iyi olan şeyler; şüphe, kuşku, korku, vesvese vs ile kaplanır, görünmez ya da az görünür olur, sorun yaşama şeklinde, insanın kendinde. Temizlenmek lazım, arınmak ve hep ara ara yapmak lazım bunları, tıpkı evin gibi, bedenin gibi. Nasıl ki bir kere yıkandın ömür boyu yetmiyor, aynı şekilde insanın zihinsel temizliği de öyle hep uyanık olmak, bu konuda tetikte olmak, fark etmek ve kendini toparlamak gerekli. Yoksa sanırsın ki sende yok neşe, sende yok erdem, yok mutluluk, var ama bazen çok derinde, belki hiç çıkmayacak kadar gömülmüş çeşitli pisliklerle, bazen de birilerinde bırakmışsın ruhunun bu güzelliklerini, kayıp parçaların var bir şekilde, yine de işte her şey insanın kendinde.

Netice yok öyle biri sana “his yükledi, duygu yükledi, sen onlara evet evet dedin” falan filan yok işte. İnsan bu duyguları tekrar canlandırmak için gerekirse sil baştan yapmalı, gayret etmeli, çıkarma yolunda yürümeli, tabi isterse. Ve aktif çabayla, eylemle, sıkı disiplinle her gün bir miktar temizleyerek, yeter ki kalbinde bu istek olsun.

Bir de dışarıdan iyilik halini artıranlar var, işte onlar sende olanı çıkarabilir, yani var sende ve bir insan, çiçek, hayvan buna vesile olabilir, yani sevgiye, coşkuya vs, bu güzel. Tabi bunun bir de sahte olanları var, sahte mutluluk, neşe, sevgi, koşullu olanlar, bir şey almayla olanlar, sahte olanlar, gibi olanlar. Farkı şu, onlar içini coşturmaz, huzur vermez, yüzünü güldürmez, pahalı elbise mutlu etmez misali, dışını güldürür belki ama kalbini değil, onlar sahte, uyanık ol, dikkat et kendine.